maandag 24 november 2014

Images en back-ups (4 en slot)


Enkele veelgebruikte programma's hebben een eigen manier om een back-up te maken. Daarbij valt te denken aan het programma om e-mails te lezen, om de webbrowser en om het kantoor-pakket.


Met MozBackup kan een back-up van Thunderbird en/of Firefox gemaakt worden. Achtereenvolgens wordt gevraagd of er een back-up moet worden gemaakt of moet worden teruggeplaatst, of het om Firefox, Thunderbird of beide gaat, en om welke onderdelen het gaat.

Windows Live Mail kan de opgeslagen e-mails en de account-gegevens exporteren of importeren. Zie http://windows.microsoft.com/nl-NL/windows-live/mail-import-backup-restore. Contactpersonen (adresboek) kunnen ook geëxporteerd/importeerd worden.


Bij een webbrowser draait het vooral op de favorieten.

In Internet Explorer: klik op sterretje rechtsboven → klap menu Aan favorieten toevoegen uit en kies Importeren en exporteren.

In Firefox: klik op favorietenlijst rechtsboven → kies Alle bladwijzers tonen → kies in bibliotheekvenster Importeren en reservekopie maken. Firefox laat kiezen tussen een reservekopie en import/export. Bij export/import worden bladwijzers toegevoegd, een teruggeplaatste kopie komt in de plaats van de bestaande bladwijzers.


Tenslotte de tekstverwerker, of eigenlijk het hele kantoor-pakket. Wie meestal de standaard-instellingen volgt, hoeft geen moeite te doen. Als er veel werk is gestoken in eigen instellingen en misschien een flink woordenboek is toegevoegd, dan heeft het nut om daar een back-up van te maken.

Zowel in OpenOffice als in LibreOffice zitten deze in C:\Gebruiker\Naam\AppData\Roaming\OpenOffice\4\user (bij LibreOffice heet de map uiteraand LibreOffice, de 4 staat voor het versie-nummer). Zoek de map “user” met de verkenner op en sleep hem naar een back-up-map. Zie http://www.wikihow.com/Back-Up-and-Transfer-Your-OpenOffice-or-LibreOffice-Settings.

Ongeveer op de zelfde manier kunnen de instellingen van Microsoft Office bewaard worden. Hoe precies, dat verschilt voor de diverse versies van dit pakket. Zie hiervoor SchoonePC, https://www.schoonepc.nl/instal/backup.html.


zondag 23 november 2014

Images en back-ups (3)

Met SyncBack (te vinden op http://www.2brightsparks.com/downloads.html#freeware, let op: er zijn ook betaal-versies) kan een back-up van bestanden gemaakt worden, bijvoorbeeld op een externe harddisk. Andere programma's, die ongeveer hetzelfde doen, zijn onder meer Cobian Backup en Fbackup.
De werking is simpel: alle bestanden in (of onder) een bepaalde map (de bron) worden gekopieerd naar een gelijknamige map van de externe disk (het doel). Bij de eerste back-up wordt alles gekopieerd, maar bij volgende back-ups worden alleen nieuwe of gewijzigde bestanden gekopieerd. Zo verloopt een vervolg back-up sneller. Als een bestand wordt weggegooid, blijft de back-up staan (maar deze kan natuurlijk ook handmatig worden gewist). Doel-mappen worden automatisch aangemaakt en de hele back-up kan desgewenst gecomprimeerd worden.
SyncBack brengt elke back-up-taak in een "profiel" onder. Als voorbeeld gaan we uit van een computer met een C- en een D-schijf. Daarvan willen we de mappen van C:\Gebruikers\Naam (of C:\Users\Naam) en alle mappen van D:\ back-uppen naar F:\backup\vanC en F:\backup\vanD.
Hoezo externe disk F? Op veel computers is station E: in gebruik voor de DVD-speler. Een USB-stick neemt ook een letter in beslag. Let dus goed op dat de situatie tijdens back-uppen steeds gelijk is (of pas het profiel aan).
Eerst maken we een profiel voor de gebruikersmappen. Open SyncBack en klik linksonder op new.
1. noem dit profiel gebruiker
2. neem de standaard-functie back-up (synchroniseren is de andere functie)
3. laat plaats van bron en doel onveranderd: op disk of netwerk
Sluit af met done en geef vervolgend bron en doel op:
bron: C:\Gebruikers\Naamdoel: F:\backup\vanC
Op dezelfde manier kan een nieuw profiel "data" worden aangemaakt om de D-schijf te back-uppen naar F:\backup\vanD
Er zijn nu twee profielen, maar die hoeven niet apart te worden uitgevoerd. We maken een overkoepelend profiel aan met bijvoorbeeld de naam "backup". Klik op new, vul de naam in en zet een vinkje bij This is a group profile. Daarna verschijnt een venster met alle aangemaakte profielen en (rechts) een lege lijst van profielen in deze groep. Sleep "gebruiker" en "data" naar de rechter lijst. Bevestig de keuze en probeer een back-up uit.

Bij een "run" van SyncBack loopt het programma eerst in het hoofd-venster, en na korte tijd verschijnt een tweede venster. Klik daarin op "continue run".
Bij het draaien van de eerste back-up zullen een dikke twintig fouten optreden. Dat komt omdat een aantal systeembestanden in de map C:\Gebruikers\Naam\AppData in gebruik zijn bij Windows. Daardoor kunnen ze niet gekopieerd worden. SyncBack zet deze dwarse bestanden keurig in een lijst. Het profiel gebruiker kan aangepast worden via de knop "change filter". Daarbij zijn er twee lijsten, links een lijst extra te kopiëren en rechts een lijst NIET te kopiëren. Voeg de probleembestanden aan deze lijst toe. Het is een vervelende klus, maar het hoeft maar één keer te gebeuren en knippen en plakken bewijst hier z'n nut.
Een paardenmiddel is om de hele map AppData als uitzondering op de geven. Dan worden allerlei instellingen en ook de e-mail uitgesloten van de back-up. In een volgend blog laten we zien hoe toch een back-up gemaakt kan worden van e-mail en van diverse instellingen van veelgebruikte programma's.

vrijdag 21 november 2014

Images en back-ups (2)

Met PING kan een image van de C-schijf (ook 'systeemschijf' genoemd) worden gemaakt. In het vorige blog is beschreven hoe een opstartbare CD met PING kan worden gemaakt. Op 18 januari 2012 hebben we al een blog gepubliceerd over PING.
Een image van de systeemschijf is een één op één kopie. Deze bevat niet alleen alle bestanden die nodig zijn bij het opstarten, maar ook (even noodzakelijke) onzichtbare gegevens. PING werkt goed op een computer of laptop met één besturingssysteem. Bij dual-boot (als bij het starten kan worden gekozen tussen diverse systemen (Windows XP, Windows 7 of Linux, bijvoorbeeld) werkt het niet of niet goed.
In een image wordt de complete systeemschijf vastgelegd. Als er een ramp gebeurt met schijf of computer kan het image worden teruggeplaatst om de oude toestand te herstellen. Het is niet mogelijk om alleen een verloren bestand terug te zetten. Dat kan wel uit een data-back-up, dat in een komend blog aan de orde komt.
PING wordt gestart door de computer van de CD-speler (of USB-stick) te starten. Het programma is Engelstalig; op de meeste vragen kan met 'yes' worden geantwoord. Let op als gevraagd wordt of het image naar het netwerk of naar een externe harddisk moet worden gemaakt. Hier is het standaard-antwoord 'netwerk', dat dus meestal (met de pijltjestoetsen) moet worden aangepast naar disk.
Bij het kiezen van de onderdelen van het image gebruikt PING Linux-benamingen voor de partities (d.w.z. de onderdelen van een harddisk). De systeemschijf heet meestal sda1 - 'sd' geeft aan dat het een harddisk is, 'a' is de eerste (of enige) harddisk in de computer, '1' is de eerste partitie van deze schijf. Als de schijf is verdeeld in C en D ziet PING dit als sda1 en sda2. Als er twee harddisken zijn ingebouwd, ook weer C en D, wordt dat gezien als sda1 en sdb1. Deze sda2 of sdb1 kan meegenomen worden in het image, maar het hoeft niet. De externe disk (waar het image naartoe gaat) heet sdb1 (of sdc1 als er twee schijven in de computer zitten).

Bij nieuwere Windows-versies staan op de systeemschijf vaak enkele verborgen partities. Die moeten beslist meegenomen worden, want ze zijn nodig bij het starten. Er kan ook een herstelpartitie zijn met een reservekopie van Windows. PING toont ze als sda1, sda2, sda3, sda4 enzovoort. Neem ze allemaal op in het image. PING kan er niet tegen als zo'n reeks onderbroken wordt: als bijvoorbeeld sda2 wordt weggelaten, stort het bouwwerk in. PING biedt ook aan om partities kleiner of groter te maken: niet doen, daar zijn betere gereedschappen voor.
Naast PING bestaan andere programma's om images te maken. Zie https://www.schoonepc.nl/optim/backup.html
Wie geen installatieschijf van Windows heeft, doet er goed aan om een herstelschijf te maken. Zie http://windows.microsoft.com/nl-nl/windows7/create-a-system-repair-disc


woensdag 19 november 2014

Images en back-ups (1)

Op de senioreninloop is aandacht besteed aan back-uppen en het maken van een image van de harde schijf. We zetten hier de belangrijkste punten op een rij. Om de zaken een beetje overzichtelijk te houden splitsen we dit blog in drie delen. Vrijdag over een image van de systeem-schijf (de C-schijf) en zondag over het maken van een back-up van de data. In dit eerste deel is te lezen hoe een opstartbare CD of USB-stick kan worden gemaakt van PING, het gereedschap om een systeem-image te maken.
PING is her en der van internet te downloaden als ISO-bestand. Het moet op een CD-r gebrand worden, of op een USB-stick gezet worden. Gebruik daarvoor bijvoorbeeld het programma ImgBurn (voor CD) of Iso2usb (voor USB).
Alle computers kunnen opstarten van een CD en de nieuwere ook van een USB-stick. Branden kost een CD-r. Een opstartbare USB-stick kan na gebruik opnieuw geformatteerd worden en is dan weer een gewone USB-stick. De kleinste stick is al groot genoeg (PING is ruim 25 MB groot). Haal de stick van tevoren leeg - alles wordt overschreven.
Met een beschrijfbare CD:
1. download ISO van PING, bijvoorbeeld op bureaublad of in map downloads
2. download, installeer en start ImgBurn
3. kies "write image file to disc"
4. selecteer het ISO-bestand van PING (source)
5. doe CD-r in CD-writer en kies dit station (destination)
6. klik op "ISO -> disk"-icoon om te starten
Met een USB-stick:
1. download ISO van PING, bijvoorbeeld op bureaublad of in map downloads
2. download, installeer en start Iso2usb
3. selecteer het ISO-bestand
4. plaats (lege) USB-stick en selecteer hem
5. geef hem een naam (voor de herkenbaarheid)
6. klik op "burn" om te starten
Vervolgens moet de PC met aangesloten USB-stick of met CD in de lade herstart worden. De kans is groot dat de computer nu met PING opstart (uitzetten kan gewoon door de stroom uit te schakelen). Soms gaat het niet goed. Start opnieuw en ga naar de BIOS-setup. Dit kan (afhankelijk van de fabrikant, juiste toets staat vaak op startscherm) door tijdens het opstarten de Del-toets, F2-toets of zo ingedrukt te houden. Zoek "boot device priority" en zorg dat de USB-stick of CD/DVD boven de harddisk staat. Noteer even de oude volgorde om dat later te kunnen herstellen. Zorg dat er verder niets verandert. Verlaat de BIOS-setup met de Escape-toets en met "save changes".


Link boordevol nuttige tips: https://www.schoonepc.nl/


vrijdag 14 november 2014

Back-uppen


Komende dinsdagmiddag houden we weer onze maandelijkse senioreninloop in buurtcentrum De Meent, Orion 3, 1188 AM Amstelveen. Van 2 tot 4 uur in zaal 1 op de eerste verdieping (lift aanwezig).
De Meent is te bereiken met sneltram 51 (halte Meent) bus 199 en 149 Er is ruime (gratis) parkeergelegenheid bij het gebouw.


Op deze laatste inloop van dit jaar gaan we het hebben over het maken van een back-up, oftewel een (volledige of gedeeltelijke) kopie van de harde schijf van een computer.
Zo'n kopie kan bijvoorbeeld op een externe harde schijf bewaard worden. Als er een ramp gebeurt met de computer (brand, diefstal, virus, kapotte harddisk) kan een back-up helpen om het systeem te herstellen.
Een back-up kan ook gebruikt worden om een gezond systeem te verhuizen naar een nieuwe computer.
Bij het maken van een back-up moet er rekening mee worden gehouden dat het besturingssysteem van de computer (de C-schijf van Windows) niet simpelweg kan worden gekopieerd naar een andere schijf. Daar is speciale software voor nodig, software die een image maakt van een partitie.
We zullen dit laten zien met het freeware-programma Ping (Partimage Is Not Ghost), een gratis variant van Symantec Ghost.
Verder zijn er allerlei programma’s die kopieën maken van belangrijke gegevens, zoals favorieten van een browser, adresboek, e-mail enzovoort.
 

Bij de inloop is er ook, zoals gebruikelijk, ruimschoots de mogelijkheid om computervragen op ons (en op de andere bezoekers) af te vuren.

De volgende senioreninloop is op dinsdagmiddag 20 januari 2015.

woensdag 22 oktober 2014

Startmenu terug in Windows 10


Op de senioreninloop was dinsdag de Technical Preview van Windows 10 te zien. Het startmenu is terug, apps - die in Windows 8 altijd het hele scherm vulden - zijn flexibel geworden en werken op het bureaublad is verbeterd.
Het duurt nog ongeveer een jaar voordat de nieuwe versie wordt uitgebracht. Tot die tijd kan iedereen de gratis proefversie proberen, maar Microsoft waarschuwt: het is onveilig. Windows 10 is nog niet stabiel - zorg dat je bestanden niet verloren gaan door dit experiment! Lees http://windows.microsoft.com/nl-nl/windows/preview-faq#faq=tab0. De proefversie is te downloaden van http://windows.microsoft.com/nl-nl/windows/preview-download?ocid=tp_site_downloadpage.

Meer informatie:
http://computertotaal.nl/pc/15-handige-tips-voor-windows-10-63588#close-cookie-bar 
http://nl.hardware.info/nieuws/41691/microsoft-rolt-nieuwe-windows-10-build-met-notificatiecentrum-uit---update
http://nl.hardware.info/reviews/5661/windows-10-preview-eerste-indrukken-technical-preview







Nog een paar nuttige en/of interessante links:

Gratis software: http://gratissoftware.nl

Gotische krantenletters: http://www.meertens.knaw.nl/kranten_editor/


vrijdag 17 oktober 2014

Windows 10

Dinsdagmiddag 21 oktober is er weer een senioreninloop in buurtcentrum De Meent, Orion 3, 1188 AM Amstelveen.

De Meent is te bereiken met sneltram 51 (halte Meent) bus 199 en 149. Er is ruim (gratis) parkeergelegenheid bij het gebouw. Zoals gebruikelijk is de inloop in zaal 1 op de eerste verdieping (lift aanwezig). De inloop duurt van 2 tot 4 uur.

Deze keer gaan we het hebben over Windows 10 - de toekomstige versie van Windows, die in de loop van 2015 zal verschijnen. Microsoft heeft eind september een eerste testversie vrijgegeven. Er kan nog veel veranderen, maar deze "technical preview" laat ongeveer zien welke veranderingen eraan komen.

We hebben Windows 10 op onze laptop gezet om te laten u zien wat u kan verwachten van de opvolger van Windows 7 en 8.

Verder zoals gebruikelijk nieuws op computergebied en de mogelijkheid om vragen op ons (en op de andere bezoekers) af te vuren.

De volgende senioreninloop is op dinsdagmiddag 18 november.
 

dinsdag 16 september 2014

BT Sync

Met BitTorrent Sync kunnen de computers in huis gesynchroniseerd worden, maar het kan ook gebruikt worden om (heel grote) bestanden te versturen. De senioreninloop was er vanmiddag aan gewijd.
Hoe werkt het? Dat gaan we hier niet beschrijven, maar een korte handleiding is hier verkrijgbaar - verstuurd met BitTorrent Sync.
Download eerst het programma en installeer het. Maak ook een map aan om de handleiding in te ontvangen. Bijvoorbeeld d:\voorbeeld
BT Sync is nog in ontwikkeling. Daarom zijn sommige icoontjes soms niet te zien. In het besturings-scherm hoort rechtsboven een tandwiel te staan, maar misschien is er alleen een leeg vierkantje te zien.
Klik rechtsboven op het tandwiel of het vierkantje. Nu verschijnen een paar opties, waarvan enter a key gekozen moet worden
De benodigde "key" is BIKIY73SY7MWNAMKLHXU6WKE2AJXRQTDY
kopieer dit naar het scherm en selecteer vervolgens d:\voorbeeld als gedeelde map.
De handleiding komt vanzelf. In tweevoud zelfs: het .odt-bestand kan gelezen worden met OpenOffice, het .doc-bestand is voor MS Word.

BT Sync werkt alleen als een "zend"-computer met internet is verbonden. We proberen de komende week zoveel mogelijk on line te blijven. Als het mis loopt: doe later nog eens een poging.

donderdag 11 september 2014

Synchronisatie

De zomervakantie is achter de rug. De senioreninloop gaat weer van start. Dinsdagmiddag 16 september komen we weer bij elkaar in buurtcentrum De Meent, Orion 3, 1188 AM Amstelveen.

De Meent is te bereiken met sneltram 51 (halte Meent) bus 199 en 149. Er is ruim (gratis) parkeergelegenheid bij het gebouw. Zoals gebruikelijk is de inloop in zaal 1 op de eerste verdieping (lift aanwezig). Aanvang 2 uur en we gaan door tot ongeveer 4 uur.


Aan het begin van dit seizoen zitten we met een probleem. Er is een groot gebrek aan onderwerpen om op de inloop te behandelen. Is er nog iets wat u graag aan de orde ziet komen? Leg ze op tafel. We horen graag uw ideeën. Als u zelf een onderwerp wilt presenteren, dan bent u bij deze uitgenodigd.



Op de komende bijeenkomst gaan we het hebben over BitTorrent Sync (waar eerder deze maand een artikel aan was gewijd in het HCC-blad PC-Active).



Het programma BitTorrent Sync dient twee doelen. Aan de ene kant kunnen uw eigen computers (we gaan er maar even vanuit dat u meerdere computers in huis heeft) ermee gesynchroniseerd worden. Dit houdt in dat BitTorrent Sync zorgt dat de inhoud van bepaalde mappen altijd “bij de tijd” is. Aan de andere kant kan Sync verzorgen dat u makkelijk en veilig bestanden deelt met Sync-computers van familie of kennissen. Foto's, muziek of wat dan ook wordt snel doorgestuurd, of het nu 1 MB is of 1 TB. Een soort Dropbox zonder bewolking.


Zoals gebruikelijk is er de mogelijkheid om computervragen op ons (en op de andere bezoekers) af te vuren.


De volgende senioreninlopen zijn op dinsdagmiddag 21 oktober en 18 november. In december is er geen inloop.

dinsdag 20 mei 2014

Heel veel kaarten

Internet-links naar allerlei landkaarten naar aanleiding van de inloop van 20 mei:
Hedendaagse kaarten:
http://www.opdekaart.amsterdam.nl/ plattegrond op site van gemeente
http://maps.amsterdam.nl/ allerlei Amsterdamse themakaarten
http://gemeentenatlas.nl/ hedendaags, plus landelijke kaart
Oude kaarten:
http://www.atlas1868.nl/ Gemeente-Atlas van Nederland omstreeks 1868
http://www.kb.nl/ KB → Exposities en collecties → Bladerboeken → Atlas De Wit
http://mapserver.sara.nl/amsterdam/
http://www.atlasderneederlanden.uva.nl/facsimile.html
http://www.wazamar.org/Nederlanden/VIIprovin1773/aa-pl-1773-a.htm Landsverdeling anno 1773
Informatie en entertainment:
http://www.washingtonpost.com/blogs/worldviews/wp/2013/08/12/40-maps-that-explain-the-world
http://www.boredpanda.com/fun-maps-they-didnt-teach-you-in-school
http://ngm.nationalgeographic.com/2013/09/rising-seas/if-ice-melted-map
http://www.openculture.com/ gratis Amerikaanse cultuur
http://www.amsterdammuseum.nl/ Amsterdam Museum → collecties
http://www.hoeckmann.de/ historische atlas
Meertens-instituut:
http:// www.meertens.knaw.nl/kaartenbank/ kaartenbank
http://www.meertens.knaw.nl/cms/nl/onderzoek/publicaties/54-boeken/144449-de-kaartenbank-over-taal-en-cultuur toelichting Van der Sijs
Wie z'n wachtwoorden (versleuteld achter een hoofdwachtwoord) op de eigen computer wil bewaren kan bijvoorbeeld Keepass (http://keepass.info/) of Roboform (http://www.roboform.com/nl) overwegen.

zaterdag 17 mei 2014

Landkaarten

Dinsdagmiddag 20 mei is de laatste senioreninloop voor de zomerstop. We komen weer bijeen in buurtcentrum De Meent, Orion 3, 1188 AM Amstelveen.

De Meent is te bereiken met sneltram 51 (halte Meent) bus 199 en 149. Er is ruim (gratis) parkeergelegenheid bij het gebouw. Zoals gebruikelijk is de inloop in zaal 1 op de eerste verdieping (lift aanwezig). Aanvang 2 uur.

Tijdens deze senioreninloop besteden we aandacht aan landkaarten op internet. Er is van alles te vinden: historische kaarten, plattegronden van steden, adressen en postcodes van de nesten van gierzwaluwen in het centrum van Amsterdam.

Bij het gebruik van internet krijg je al snel te maken met wachtwoorden. Die moeten, in verband met de veiligheid, moeilijk te raden zijn en ze moeten regelmatig veranderd worden. Hoe bewaar je je wachtwoorden? We hebben een paar suggesties.

Zoals gebruikelijk is er de mogelijkheid om computervragen op ons (en op de andere bezoekers) af te vuren.

Voor het komende seizoen zijn we op zoek naar onderwerpen voor de senioreninloop. Is er nog iets wat u graag aan de orde ziet komen? Leg ze op tafel. We horen graag uw ideeën.

De volgende senioreninlopen zijn op dinsdagmiddag 16 september, 21 oktober en 18 november.

woensdag 16 april 2014

donderdag 10 april 2014

XBMC

Dinsdagmiddag 15 april is er weer de maandelijkse senioreninloop in buurtcentrum De Meent, Orion 3, 1188 AM Amstelveen.

De Meent is te bereiken met sneltram 51 (halte Meent) bus 199 en 149. Er is ruim (gratis) parkeergelegenheid bij het gebouw. Zoals gebruikelijk is de inloop in zaal 1 op de eerste verdieping (lift aanwezig). Aanvang 2 uur.

Tijdens deze senioreninloop nemen we een kijkje achter de schermen van XBMC (XBox Media Center), een computer, die de mogelijkheden van een simpel tv-toestel uitbreidt tot een waar huiskamer-theater.

We besteden ook aandacht aan het ruime aanbod van landkaarten, die op internet te vinden zijn. En zoals gebruikelijk is er de mogelijkheid om computervragen op ons (en op de andere bezoekers) af te vuren.

Zijn er nog onderwerpen die u graag aan de orde ziet komen? Leg ze op tafel. We horen graag uw ideeën.
 

De volgende inloop is dinsdagmiddag 20 mei. De laatste voor de zomerstop.

woensdag 19 maart 2014

Rapporten en PDF

Op de senioreninloop van maart zijn documenten in het Portable Document Format aan de orde geweest. PDF-bestanden kunnen gelezen worden met de bekende Adobe Reader XI. Daarmee kunnen zulke bestanden ook worden voorzien van (tijdelijke) aantekeningen en ze kunnen doorzocht worden. (Zoeken werkt niet bij bestanden waarin geen echte tekst is opgenomen, maar alleen een "plaatje". De reader is te vinden op http://get.adobe.com/nl/reader/. Wie dit programma te log vindt: probeer Foxit Reader of Nitro Reader. Met Firefox en Internet Explorer zijn de bestanden ook te bekijken. Met Writer van OpenOffice/Libre Office kunnen PDF-bestanden worden gemaakt.
Extra functies: PDF-XChange Editor. Hier is OCR te vinden om tekst in een beeldbestand doorzoekbaar te maken. Ook kunnen pagina's uit PDF-bestanden geselecteerd worden voor een nieuw bestand.
Andere interessante webadressen:
Middeleeuwse teksten, als iPad- of Android-app en ook rechtstreeks van internet: http://www.vogala.org/
http://www.inlichtingendiensten.nl/ werpt enig licht op rapportages van de BVD vanaf 1945. Er kan worden gezocht op een reeks organisaties en op maand- of kwartaalrapporten.
http://resources.huygens.knaw.nl/rapportencentraleinlichtingendienst belicht het tijdvak 1919-1940. Hier is ook te zoeken op persoonsnaam.
Langer geleden, met name de Verenigde Oostindische Compagnie:
http://www.atem.nl/VOC/VOC000.HTM
http://www.vocsite.nl
http://vocopvarenden.nationaalarchief.nl
Niet te vergeten, het Amsterdamse stadsarchief.

Zoeken naar drivers (Treiber, in Duitse tekst) op http://www.heise.de/.

vrijdag 14 maart 2014

Portable Document Format

Dinsdagmiddag 18 maart is er weer een senioreninloop. We besteden aandacht aan PDF-bestanden en programma's als Adobe Acrobat en Adobe Reader

De inloop vindt zoals gebruikelijk plaats van 2 tot 4 uur. We komen bijeen in ontmoetingscentrum De Meent, Orion 3, 1188 AM Amstelveen, eerste verdieping, zaal 1 (lift aanwezig), te bereiken met sneltram 51 (halte Meent), bus 149 en 199. Er is ruime (gratis) parkeergelegenheid bij het gebouw.

PDF-documenten ziet er altijd en overal precies zo uit als de afzender wil. Het maakt niet uit op welke computer ze worden bekeken. Ze worden bijvoorbeeld gebruikt voor handleidingen. Vaak wordt aangenomen dat PDF-documenten niet veranderd kunnen worden. We laten zien hoe er toch notities aan kunnen worden toegevoegd.

Verder aandacht voor actualiteiten op computergebied en voor duistere hoeken van internet, waar soms boeiende details van de (familie)geschiedenis gevonden kunnen worden.

Zijn er nog onderwerpen die u graag aan de orde ziet komen? Leg ze op tafel. We horen graag uw ideeën voor de komende maanden.

Verder zoals gebruikelijk de mogelijkheid om computervragen op ons (en op de andere bezoekers) af te vuren.

De volgende senioreninlopen zijn op dinsdagmiddag 15 april en 20 mei.

woensdag 19 februari 2014

OpenOffice/LibreOffice handleidingen

Op internet is een Handleiding Writer te vinden, weliswaar gebaseerd op de oude versie 2.0, maar nog heel goed te gebruiken, én in het Nederlands:
Allerlei gidsen voor OpenOffice zijn te downloaden. Meestal kan gekozen worden voor een heel boek tegelijk, of voor de losse hoofdstukken. Zie Writers Guide v3.3:
Heel veel meer handleidingen, in het Engels, op de site van ODF-Authors:

vrijdag 14 februari 2014

Writer en stijlen

De Senioreninloop op dinsdagmiddag 18 februari is gewijd aan opmaak met een tekstverwerker.

De inloop vindt plaats van 2 tot 4 uur. We komen weer bijeen in ontmoetingscentrum De Meent, Orion 3, 1188 AM Amstelveen, eerste verdieping, zaal 1 (lift aanwezig), te bereiken met sneltram 51 (halte Meent) en bus 199. Er is ruime (gratis) parkeergelegenheid bij het gebouw.
 

Tijdens deze inloop besteden we aandacht aan het opmaak-gereedschap (stijlen) dat zit ingebouwd in Writer, het gratis alternatief voor Microsoft Word. De opmaak (kopjes, ingesprongen tekst, afwijkende lettersoorten, illustraties enzovoort) kan vaak met een enkele druk op de knop geregeld worden. Er kan gekozen worden uit allerlei ingebouwde stijlen. Bovendien kunnen de stijlen makkelijk worden aangepast aan de eigen smaak en behoefte. Ook het toevoegen van een eigen stijl is mogelijk.
 

Met Writer kan een document van enkele velletjes desgewenst worden uitgeprint als een boekje van dubbelgevouwen bladen papier. We laten zien hoe dat gedaan wordt.
 

Zijn er nog onderwerpen die u graag aan de orde ziet komen? Leg ze op tafel. We horen graag uw ideeën voor de komende maanden.
 

Verder zoals gebruikelijk de mogelijkheid om computervragen op ons (en op de andere bezoekers) af te vuren.
 

De volgende inlopen zijn op dinsdagmiddag 18 maart, 15 april en 20 mei.

woensdag 22 januari 2014

Interessante plaatsen op het Web

Op de senioreninloop van 21 januari kwamen een aantal interessante websites ter sprake.

Zie voor de Vogala-app dit Meent-blog van 16 januari. Aanvullingen op taalkundig gebied:
http://www.dbnl.org/tekst/_tij003193301_01/_tij003193301_01_0001.php Artikel Schönfeld (1933)
http://www.dbnl.org/tekst/_taa011193601_01/_taa011193601_01_0013.php Artikel Van Ginneken (1936)
http://www.dbnl.org/tekst/_tij003195801_01/_tij003195801_01_0001.php Artikel Schönfeld (1958)
http://www.gerardweel.nl/probatio/ Blog Gerard Weel
Woordenboek:
http://gtb.inl.nl/ Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT), incl. MNW, VMNW, ONW en WFT

Windows:
http://www.classicshell.net/ Classic Shell voor wie startmenu mist in Windows 8
http://www.schoonepc.nl/ SchoonePC,
een uitgebreide gratis informatiebron over het installeren, optimaliseren, beveiligen, onderhouden en vooral het gebruik van Windows.

Slavenhaalder:
http://eenigheid.slavenhandelmcc.nl/ Reis van het slavenschip d'Eenigheid, 1761-1763
Historische kranten:
http://www.delpher.nl/ Vernieuwde site met historische kranten, tijdschriften en boeken
Letteren:
http://www.dbnl.org/ Digitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren
Oud e-boek:
http://books.google.nl/books?id=-BBVAAAAcAAJ&pg=PP7&dq=Braam+Houckgeest+expeditie+guinea&hl=nl&sa=X&ei=AdXfUqqwNe-M0wXI8oH4Dg&ved=0CD0Q6AEwAA#v=onepage&q=Braam%20Houckgeest%20expeditie%20guinea&f=false
De expeditie naar de kust van Guinea in het jaar 1869 door F.A. van Braam Houckgeest, 1e Luitenant bij het Korps Mariniers

vrijdag 17 januari 2014

Senioreninloop

Dinsdagmiddag 21 januari is er weer een senioreninloop. We kijken naar de ontwikkelingen op internet en de stand van zaken bij Windows.

De inloop vindt zoals gebruikelijk plaats van 2 tot 4 uur. We komen bijeen in ontmoetingscentrum De Meent, Orion 3, 1188 AM Amstelveen, eerste verdieping, zaal 1 (lift aanwezig), te bereiken met sneltram 51 (halte Meent) en bus 199. Er is ruime (gratis) parkeergelegenheid bij het gebouw.

Wat is er nieuw op internet?
Wat is er veranderd op internet?

Op internet komen steeds meer gegevens beschikbaar. Instellingen als archieven en universiteiten zijn druk bezig “papier” te digitaliseren. We kijken mee naar nuttige en leuke nieuwigheden.

We besteden ook even aandacht aan de stand van zaken bij Windows, van XP via 8.1
naar de nieuwste versie 9.

Verder zoals gebruikelijk de mogelijkheid om computervragen op ons (en op de andere bezoekers) af te vuren.

Volgende maand is de senioreninloop dinsdag 18 februari.



Op de HCC-avonden (ook in De Meent, de 2e en 4e woensdagavond van de maand vanaf 8 uur) komt een groepje belangstellenden voor Linux bijeen om ervaringen uit te wisselen met dit operating system. Iedereen die interesse heeft is welkom, laptop meenemen.

donderdag 16 januari 2014

Hebban olla vogala als app

Een scherm van de Vogala-app
Deze maand verscheen een iPad-app met enkele van de alleroudste teksten, die in het Nederlands bewaard zijn gebleven.


Zoals veel talen wordt het Nederlands onderverdeeld in drie tijdvakken: Oudnederlands, Middelnederlands en Nieuwnederlands. Het Oudnederlands werd tussen 500 en 1150 gesproken in Nederland en Vlaanderen (plus een stukje Noordwest-Frankrijk en een strookje Rijnland ten oosten van Limburg, maar zonder Friesland en Groningen, waar Fries de taal was). Geschreven werd het ook, maar meestal als losse woordjes, zoals glossen, in Latijnse teksten.

Het is niet zo dat de mensen in het jaar 1150 overschakelden naar een nieuwere taal, zoals wij in 1996 met z'n alle pannenkoek gingen schrijven in plaats van pannekoek. De middeleeuwse overgang ging heel geleidelijk. Er was ook geen standaardtaal, alleen een conglomeraat van verwante dialecten. De overgang van oud- naar middel- en tenslotte nieuw Nederlands wordt onder meer gezien in het afzwakken van volle klinkers in de richting van een sjwa, de klank in de. Dit wordt klinkerreductie genoemd. Bijvoorbeeld:
      oud           middel        modern

    vogala     vogele     vogels

    brecan     breken    breken

Het Oudnederlands wordt beschreven in het Oudnederlands Woordenboek, dat 4.500 trefwoorden telt. Het is online te raadplegen: http://gtb.inl.nl/. Ter vergelijking: het WNT telt 400.000 trefwoorden.

Romeinen als Tacitus schreven Latijn, maar soms moet hij Nederlands gebruiken, bijvoorbeeld als hij schrijft dat het Romeinse leger in het jaar 107 apud Wadam een riviertje (de Linge) oversteekt bij Wadam, het tegenwoordige Wadenoijen bij Tiel. Dat dorpje had geen Romeinse naam, alleen een Nederlandse. Daarin is het woord wad te herkennen, doorwaadbare plaats. Het is het oudste Nederlandse woord dat is overgeleverd.

Ook de monniken, die enkele eeuwen na Tacitus de pen, beter gezegd de ganzenveer, ter hand namen, schreven Latijn. En ook zij moesten voor plaatsnamen, grondsoorten of traditionele spreuken soms uitwijken naar de volkstaal. In de (Latijnse) Salische Wet (begin 6e eeuw, maar nog van toepassing in sommige koninklijke families waar vrouwen de titel niet kunnen erven) komt het eerste Nederlandse zinnetje voor: Maltho,thi afriolito – de formule voor de vrijlating van een lijfeigene: Ik verklaar voor het gerecht: Ik laat je vrij, onvrije! Een laatste voorbeeld, ook uit de Lex Salica: rosridio, het rijden op een gestolen paard, vergelijk joyrijden.

In 1932 bekeek een Engelse germanist de laatste bladzij van een Oudengels prekenhandschrift uit de abdij van Rochester in Kent. Daar stonden geen preken, maar – heel gebruikelijk – losse zinnetjes om een nieuwe ganzenveer te proberen. Prof. Frits van Oostrom vergelijkt het met een kladblok in een vulpenwinkel. Een West-Vlaamse kopiist schreef hier in de 11e eeuw: Hebban olla uogala nestas hagunnan hinase hi(c) (a)nda thu uuat unbidan uue nu. Alle vogels zijn nesten begonnen, behalve ik en jij. Waar wachten wij nu op? Een verliefde monnik. Of wellicht gewoon een populair deuntje destijds. (De oude tekst leest iets makkelijker als je bedenkt dat toentertijd een 'v' hetzelfde werd geschreven als een 'u', terwijl de moderne 'w' als 'uu' werd geschreven.)

De vraag of dit het oudste Nederlandse zinnetje is, is niet aan de orde. Er zijn beslist oudere teksten, al zijn die veel minder literair. Wijlen Gerrit Komrij schreef: Wij hebben het een beetje getroffen met dat eerste zinnetje uit de Nederlandse literatuur. […] Het had ook een ander zinnetje kunnen zijn, zomaar een notitie – 'Molenaar, twee zakken meel graag'.

De vraag is nog wel, of dit Nederlands is. Het kan ook West-Vlaams zijn met een Kents accent, of, een beetje onbeholpen, Kents uit de mond van een Vlaming. Bedenk wel, dat de diverse Germaanse talen en dialecten in het jaar duizend-zoveel veel minder uit elkaar waren gegroeid dan nu.

Wat hebben deze vogels met computers te maken? De schakel is prof. Van Oostrom. Die bedacht een app voor de iPad, waarop enkele oude teksten driedubbel vertoond worden: als geluidsfragment, zoals het indertijd – misschien – geklonken heeft, als middeleeuwse tekst en in moderne vertaling. Olla vogala valt een beetje buiten de boot omdat deze tekst nu juist bedoeld was als geschreven tekst, namelijk om de nieuw gesneden pen te proberen. De andere teksten in deze app – zoals Van den vos Reynaerde – zijn echter vooral bedoeld om voorgedragen te worden. De gemiddelde middeleeuwse troubadour was analfabeet en bovendien straatarm. Literatuur werd mondeling doorgegeven, boeken – handschriften – waren voor de rijke elite, als die al het lezen machtig was. Niet voor niets noemt Van Oostrom het vroegste deel van zijn literatuurgeschiedenis Stemmen op schrift.

Hoe het Nederlands in de 12e en 13e eeuw werkelijk klonk, zal nooit meer achterhaald worden. Enige voorzichtigheid blijft geboden. Paleograaf Van der Gouw waarschuwde nadrukkelijk dat oude handschriften mogen worden getranscribeerd, maar het moet niet te gek worden: Pogingen om oud-nederlands te spreken behoren niet tot beoefening van de paleografie.

Niettemin, de Vogala-app van Van Oostrom smaakt naar meer en hij is ook geestdriftig ontvangen. Aan uitbreiding met meer teksten wordt gewerkt, en er komt ook een Vogala-versie voor android. Aan een webversie wordt ook gewerkt, te lanceren medio februari a.s.

Gratis te downloaden: https://itunes.apple.com/nl/app/vogala/id788511078

Deze uitweiding over de Vogala-app gaat meer over taal dan over computers. Daarom is hij meer op z'n plaats in dit blog dan op de senioreninloop van dinsdagmiddag 21 januari. Daar zal wel aandacht worden besteed aan deze app. Citaten van Van Oostrom (en Komrij) zijn ontleed aan Stemmen op schrift, uitgave Bert Bakker, Amsterdam, 2006.